Toen Festival Made®!, een nieuw en eigenzinnig project van het Internationaal Festival van Vlaanderen, aankondigde dat hun centrale thema dit jaar ‘Nachtmuziek’ zou zijn,schoten als van nature de antennetjes van het REC Radiocentrum de lucht in.
Snel kwam een samenwerking tot stand, die leidde naar de uitvoering van een wel zeer speciaal experiment in de kerkers van het Gentse justitiepaleis. Air Obscure was geboren.
Zaterdag 27 september had het REC twee locaties ingepalmd in het oude gerechtshof. De cellen van de kelderverdieping, waar beklaagden normaliter hun proces afwachten, vormden de eerste locatie, een van nature onaangename plek die door een strategisch spel van verduistering en belichting een nog bevreemdender, killer atmosfeer aannam. Bezoekers aan het festival werden zonder veel misbaar naar een cel geleid, (vrijwillig!) opgesloten en alleen gelaten met een hoofdtelefoon en een computerscherm. Dit scherm bood een keuze uit zes ‘audiostromen’, geluidsfragmenten die elk een ander aspect van de nacht illustreerden. Dat kon nachtmuziek zijn, kleine én grote. Maar evengoed een eenzame stem in de nacht, een droom, het spel van geliefden. Medewerkers van het REC hadden hun creativiteit de vrije loop gelaten en zes heel erg verschillende interpretaties van hoe de nacht klinkt bijeengeknutseld. Doel van dit experiment was te peilen naar wat mensen zelf associëren met nachtgeluid, hoe ze erop reageren, of ze erdoor aangetrokken worden of afgestoten.
Maar hoe viel dit na te trekken? Daar kwam de tweede locatie in het spel. Dankzij een vernuftig stukje technologie, met plezier ter beschikking gesteld door de firma Televic, kon een radiopresentator vanop grote afstand perfect volgen wat er in de cellen gebeurde. De presentator hoorde wat de bezoeker/luisteraar hoorde en kon, als het moment het toeliet, hen toespreken: interpelleren over hun keuzes, vragen stellen, een praatje slaan. Vaak werd deze ontlichaamde stem, die de hoofdtelefoon van de bezoeker binnendrong, met ontzetting onthaald, soms met ongeloof. Het duurde even eer de bezoekers wilden of konden antwoorden op de vragen die de stem hen stelde. Een stem, die zichzelf niet voorstelde, nooit achter het gordijn van de illusie liet kijken. Aandringen was soms nodig, maar nooit lang. Misschien was het de cocon van duisternis waarin ze gehuld waren, een artificiële nacht, een gekunstelde eenzaamheid, die de tongen deed loskomen, want zonder veel argwaan antwoordden de solitaire luisteraars op de vragen van de onbekende, maar geruststellende stem.
Op deze manier overbrugde het REC de afstand die er immer blijft tussen een maker van nachtradio en zijn luisteraar. Twee mensen die allebei wakker zijn wanneer de meesten slapen, die daardoor met elkaar verbonden zijn, maar zelden ongestoord met elkaar kunnen praten over wat hen bindt. Tenzij om een plaatje aan te vragen.De reacties op Air Obscure waren buiten alle verwachtingen. Kinderen reageerden het spontaanst, aanvaardden de stem die hen toesprak zonder enige gêne of verwondering. Ouderen genoten merkbaar van de nocturnes die hen aangeboden werden, zouden ook zonder de interventie van de presentator de ervaring meer dan geslaagd bevonden hebben, maar het enthousiasme in hun antwoorden was even duidelijk. Jong en oud schenen een klein avontuur beleefd te hebben in die cel. Zij leken de nacht op herkenbare en op vreemde manieren te omarmen en bereid te zijn omarmd te worden door de nacht en hoe die kan klinken. Geluid blijft mensen fascineren, mogelijks met een intimiteit die beelden missen, hoe rijk ze ook zijn. Experimenteren met die intimiteit, die herkenbaarheid, is minstens even fascinerend.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten